 |
| rijksmonument 'Holstein', Korendijk 56, Middelburg |
Alles heeft een begin. Zoals bijvoorbeeld zo'n 13 miljard
jaar geleden ons heelal met , volgens de huidige inzichten, de Big Bang. Of zoals
Middelburg vermoedelijk zo'n 12 eeuwen geleden door de invallen van de roofzuchtige
Noormannen. Met het door eilandbewoners opwerpen van een cirkelvormige aarden
verdedigingswal. De zogenaamde Middelste
Burg, een van de drie ringwallen op Walcheren. Naast de Zuidburg, nu Souburg,
en de Duinburg nu Domburg. Dat die Middelste Burg ooit een stad met rijke
historie zou worden, uiteindelijk zonder beschermingsmuur maar wel met meer dan
1000 beschermde rijksmonumenten?
 |
| kaart met rijksmonumenten in Middelburg |
Dat kon toen natuurlijk niemand weten. En dat
er ooit nationale Monumentendagen zouden komen in het tweede weekeinde van
september? En dat die van 2017 op zaterdag 9 september als onderwerp 'Boeren,
Burgers en Buitenlui' heeft? En dat ik daaraan zou deelnemen? Ook nee
natuurlijk, maar nu wel allemaal realiteit.
Ik vind 't altijd heel interessant om oude kaarten en
stadsgezichten van Middelburg te bestuderen. Ook vanwege de ligging van mijn
eigen 18de eeuwse rijksmonument/pakhuis 'Holstein' aan de Korendijk. Dan zie je dat vanuit die
Middelste Burg en de latere 12de eeuwse abdij de stad langzaam aan steeds
verder cirkelvormig wordt uitgebreid. Met eerst op wat nu dan de Korendijk heet
helemaal geen bebouwing maar wel bedrijvigheid. Kijk maar op onderstaande kaart
bij het linkerdeel: water en schepen die aanmeren.
En dan ineens staat dat deel wel vol huizen, is er een
scheepswerf, maar zit er tegenover de Bellinkbrug nog een gat tussen twee
woonhuizen. Juist waar ik nu woon.
Ooit liet ik mij vertellen dat daar een
haringpakkerij zou hebben gezeten. Maar een echt bewijs? Dat had ik nog nooit
gezien. Tot ik laatst in een geschiedschrijving over het bankwezen in
Middelburg het volgende tegenkwam.
'De stad Middelburg
werd verplicht bepaalde accijnzen, bv op turf, brandhout, wijn enz. aan de
leenbank af te staan. In 1676 werd een loterij uitgeschreven, waarbij men de
loten ook kon betalen met obligaties van de leenbank. De te winnen prijzen
bestonden uit Heerlijkheden of gedeelten daarvan; obligaties op de Westindische
Compagnie, vier windmolens op de bolwerken, de haringpakkerij tegenover de
Bellingbrug'.
Dat die loterij voortkwam uit financiële problemen bij de
banken en bij de stad Middelburg, maar uiteindelijk helemaal niet doorging, dat
is een ander verhaal. Hoe dan ook, daar was ie dan, mijn haringpakkerij! Ik
vraag me wel af of de buren destijds daar erg blij mee waren. Haring en
bijbehorende geur, ik moet er niet aan denken. Maar ach, het water aan voor en
achterkant van de Korendijk zal ongetwijfeld ook behoorlijk gestonken hebben.
Openbaar riool, nietwaar? Heel normaal in steden tot ver in de 19de eeuw.
In 1738 werd dat gat aan de Korendijk gedicht. Door de in
1720 opgerichte MCC, de Middelburgse Commercie Compagnie. 't Werd een pakhuis
voor door de Compagnie vervoerde goederen. Geen slaven trouwens. Die
slavenhandel van de MCC kwam pas later op gang en slaven werden door de MCC
rechtstreeks van Afrika naar Midden-Amerika vervoerd. Wat er wel allemaal heeft
gelegen? 't Zou mooi zijn als iemand dat ooit nog eens uitzocht in de vele
strekkende meters MCC-archief in de kelders van het prachtige Zeeuws Archief.
Niet uitgezocht hoeft te worden waarom het straatje
achter mijn pakhuis de naam Balkengat heeft. Onderstaande 18de eeuwse prent en de
luchtfoto uit 1928 spreken boekdelen.
Dat water, waar zich nu een woonwijkje en tuinen bevinden,
heeft zich uitgestrekt tot achter mijn pakhuis. De achterkant ligt dan ook een
stuk lager dan de voorkant. Toen ik het kocht verliep de vloer zelf nog twintig
centimeter van voor naar achter. Hoe dat is opgelost? Dat kun je op zaterdag 9 september van 10-17 uur
komen bekijken als ik het hele monumentenpand openstel.
Dan kun je ook komen gissen waar de foto hieronder is
genomen.
Iedereen is welkom. Zowel boeren als burgers. En
natuurlijk ook buitenlui. Vroeger de benaming voor rondtrekkende lui zonder
vaste woon en verblijfplaats. Met daaronder vast de nodige vreemde vogels. Maar
is die huidige bewoonster, die kunstenaar, niet ook een wat vreemde vogel? Want
wie begint er in godsnaam aan om een vervallen pakhuis waar nog nooit iemand
had gewoond op te knappen tot atelier en woning? Tot volgende week.
TOOS
