Hot Spot Cuba

Voor de komende weken heb ik wat speciale blogs op het oog. Vakantietijd, nietwaar? En dan ook nog bij zulk prachtig weer. Code oranje en het Nationaal Hitteplan zijn zelfs van stal gehaald. Nederland puft en zucht! Vandaar! 't Worden praatjes bij plaatjes. Gewoon een verhaaltje bij een schilderij van me.

 

Toos van Holstein, Atrio, olieverf 100-70 cm

Begin 2015, winter in Nederland maar heerlijk weer op Cuba. Een aantal weken trok ik toen over dat eiland. Van oost naar west. En dan blijkt dat Cuba behoorlijk lang is, meer dan 1200 km. Maar niet alleen dat. Hier wat losse notities over andere Cubaanse zaken.

't Is een heerlijk land met een vriendelijke bevolking die onder het heersend communistisch systeem een bijzonder intrigerende samenleving heeft opgebouwd. Voorbeeldje. Op een terras kost een cola ongeveer een CUC, de munteenheid voor toeristen met een waarde van 1 dollar. De Cubanen betalen dat, in hun eigen munteenheid, ook. Voor toch heel wat Cubanen blijkbaar geen probleem gezien hun aanwezigheid op die terrassen. Terwijl de officiële inkomens bij veel banen toch echt niet meer dan zo'n dollar of dertig bedragen. Per maand! Per dag één cola dus.

Hoe dat kan? Onder het zichtbare maatschappelijke oppervlak stikt 't van de netwerkjes en netwerken. Zonder netwerk ben je nergens, je netwerk zorgt dat je kunt leven. Het zorgt voor extra inkomsten en ruilhandel in goederen en diensten. Ik doe wat voor jou, jij doet wat voor mij.

Onderwijs is gratis, net zoals veel van de medische zorg die als kundig bekend staat. Maar de apotheken vertonen vaak vervaarlijk lege schappen. Ra, ra!

Zoals bekend rijden er nog veel ouwe 'Amerikanen' rond. Auto's dus. Maar schijn bedriegt. Zeer waarschijnlijk zit er nauwelijks nog één oorspronkelijk onderdeel in. Misschien zelfs wel een Russische motor van ook al weer heel lang geleden. Alles eraan is in de loop van de tijd vervangen. Best een goeie metafoor voor het land zelf. Je ziet van buiten iets heel anders dan erin zit.

Toen, in 2015, kon ik als toerist hier en daar in een hotel of op een postkantoor wel internetten tegen een relatief hoge betaling. Wel je paspoort laten zien natuurlijk! Toch liepen er al aardig wat Cubanen met een smartphone rond. Vooral voor bellen en muziek en veel minder voor internet. Best knap met zo'n salaris van dertig dollar! Maar wel heel nuttig natuurlijk voor dat netwerk. Nu laat de regering op internetgebied de teugels wat vieren. Het wordt langzaam aan toegankelijk gemaakt. Wel tegen, voor Cubanen, behoorlijk hoge kosten. Dus wie kan dat gaan betalen?

Je kunt op Cuba tegenwoordig via internet ook voor Airbnb en casas particulares, particuliere huur van kamers, terecht. Maar hoe zit 't dan met dat internetcontact? Dat zit niet op Cuba. Degene met wie je contact hebt woont buiten Cuba. Maar regelt wel alles voor je. Cubaans netwerken.

Havana! Een prachtig vergane stad die in het centrum wel langzaam aan wordt gerestaureerd. Heel langzaam, dat wel. Want er is weinig geld. Dus kom je er gigantisch veel oude, afgebladderde en zelfs ingestorte glorie tegen. Grote, oude panden met heel veel deurbellen en heel grote openstaande deuren. Met daarachter een donker, gapend gat. Waarin soms nog net een ooit luxe maar nu gammele trap met veel historisch besef zichtbaar is. En waarin ook de onvermijdelijke bundels van losse elektriciteitsdraden verdwijnen die naar overal en nergens leiden. Klussers? Niet nodig, er is toch geen geld. Maar hoe dan ook, Cuba leeft en is blijmoedig ondanks alle tegenslagen uit het verleden. Een moedige bevolking, die Cubanen. Ik zal er graag nog een keer naar terug gaan.

Het bovenstaande schilderij is dan ook ontstaan als een ode aan Havana en aan de Cubanen. Tot volgende week.

TOOS   

Geërfde natuur

Voor de komende weken heb ik wat korte blogs op het oog. Vakantietijd, nietwaar? En dan ook nog bij zulk prachtig weer. Vandaar! 't Worden praatjes bij plaatjes. Wat achtergrondinformatie bij schilderijen van me. Vandaag dus de eerste uit de komende, korte reeks.

 

Inheritance, olieverf, 35-90 cm

Een aantal jaren geleden reden levensgezel en ik rond in het Wilde Westen. In Arizona. De woestijnstaat waar je het beroemde Monument Valley vindt. Het overbekende natuurpark dat vroeger in geen western mocht ontbreken. Dorre, roodbruine vlaktes met stekelige struiken waar ongelooflijk imponerende, supersteile rotspieken met ook die kleuren de helblauwe hemel in steken. Echt overweldigend, maar ook behoorlijk toeristisch.

Een dag later, nog steeds in die streek maar dan in de aangrenzende staat Utah, zagen we ineens vanaf de asfaltweg een stoffige steenslagweg die de een paar meter lager liggende woestijn indook. Met daarbij een nauwelijks zichtbaar, klein handbeschilderd bordje waarop de tekst 'The valley of the Gods'.  Geen idee wat dat was. Wij dus die weg op met een uitbundige bruingele stofwolk achter ons aan. Kilometer na kilometer. Geen toerist te bekennen, maar wel diezelfde indringende, rauwe natuur zoals in Monument Valley. Dus hebben we ergens de auto langs de kant van de weg gezet. Let wel, langs de kant! Want er zou onverhoeds toch nog zomaar eens een achter of tegenligger aan kunnen komen. Toen de klapstoelen uit de achterbak gehaald en daarop plaats genomen zoals filmregisseurs dat plegen te doen. Midden tussen al die filmgenieke, geërodeerde en kasteel-achtige pieken. Verder niets en niemand, alleen wij tweeën. Met alleen het ruisen van de wind. En hééél soms een autostofwolk op een andere dust road kilometers ver weg. Een unieke ervaring. Dat licht, die kleuren, de rotsformaties, de rust, de wind, die eenzaamheid.

Uit die ervaring is dus dat schilderij 'Inheritance' ontstaan. Met natuurlijk mijn eigen kleurenpalet en ook nog een paar sjamaanachtige figuren erin. Want in mijn schilderijen moeten toch altijd wel ergens mensen opduiken. En zeg nou zelf, in zo'n omgeving horen toch Indiaanse sjamanen! Tot volgende week.

TOOS

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie wordt de komende KvhJ van 't land?

Eind juni zit ik toch altijd wel een beetje in spanning. Al een aantal jaren elke keer weer. Want dan komt er, net als bij de pausverkiezing in het Vaticaan, witte rook uit de schoorsteen van de Stichting Kunstweek. De stichting die ooit in 2002 begon met de organisatie van de verkiezing van de Nederlandse Kunstenaar van het Jaar. En bij die witte rook daalt de lijst neer met de namen van de 90 genomineerden voor die titel. Die negentig krijgen altijd al een dag eerder bericht van hun uitverkiezing. Vandaar dus de hierboven aangehaalde spanning. Krijg ik opnieuw dat mailtje? Want ik blijf het een grote eer vinden mijn naam op de verkiezingslijst terug te vinden, ook al heb ik er al heel wat keertjes op gestaan. En ja hoor, ook in deze 16e editie zat ik er weer bij!

Het selecterend panel van zo'n 100 museumdirecteuren, conservatoren, kunsthistorici, kunstcritici, verzamelaars en kunstdocenten mag dan door de jaren heen veranderen, ik heb er als kunstenaar dus nog steeds genoeg draagvlak. En dat maakt blij. Want ga maar na. Dit jaar worden er zes nieuwe namen voorgedragen vergeleken met 2017. Maar als je kijkt naar de lijst van tien jaar geleden is de helft van de namen van toen vervangen door andere. In mijn ogen best veel.

Er kan nu volop gekozen worden door het publiek. Uit namen van bekende kunstenaars als Jan Cremer (wie kent zijn naam niet!), Marlene Dumas (wereldberoemd), Henk Helmantel (van de hele dure stillevens), Jeroen Krabbé (ook van film en tv), Ans Markus (kijk maar in DE bladen), Erwin Olaf (van de glamorous foto's van de koninklijke familie dit jaar), Daan Roosegaarde (van de Afsluitdijk en nog heel veel meer)) en Henk Visch (met afgelopen jaar nog een groot beeld in Middelburg tijdens de 5-jaarlijkse Façade). Daar sta ik toch maar mooi tussen! Best een toost waard, vind je niet?

Maar nu moet er dus gestemd worden. Via www.kunstenaarvanhetjaar.nl/verkiezing2019/ronde2/ .

Als ik daardoor bij de overblijvende 20 kunstenaars terecht kom, zou ik dat helemaal niet erg vinden. Want dat is de bedoeling van deze verkiezingsronde. Twintig van de negentig gaan door naar de derde ronde. Het panel is dan weer aan de beurt voor de keuze van de overblijvende laatste acht. Maar zover is 't voorlopig nog niet. Want er kan in deze tweede ronde gestemd worden tot 15 september. Ik ben benieuwd. Tot volgende week.

TOOS

Een mooi verjaardagsfeest voor de virtueel 80-jarige Mathilde Willink

 Voor sommigen zal 't best wel een soort ver-van-mijn-bed show zijn, dat Terneuzen in het verre Zeeuws-Vlaanderen. Voor Maria Theodora Mathilde de Doelder, de latere Mathilde Willink, was 't dat zeker. Ondanks, of misschien dankzij, het feit dat ze er was geboren. Ze liet haar geboortestadje zo snel mogelijk achter zich nadat ze het gymnasium had afgerond. Maar voor de huidige Terneuzenaars geldt dat natuurlijk niet. Een aantal vond zelfs dat er op 7 juli maar eens een flink feest tegenaan moest worden gegooid omdat Mathilde er op die dag tachtig jaar geleden haar onstuimige levenslicht aanschouwde. Daarover schreef ik al eerder.

Afgelopen zaterdag was 't dus zover. De grote Mathildemanifestatie ging van start.

 

drukte in Lokaal 54 tijdens de officiële opening

het grote 3-luik dat kunstenaar Roeland van der Kleij maakte over Mathilde

Een paar dagen eerder moest ik met mijn aandeel daarin natuurlijk eerst nog wel door die lange Westerscheldetunnel van 6,6 km naar 'de andere kant'. Om 't daar te installeren en op te hangen in respectievelijk het voormalige postkantoor en galerie Lokaal 54.

 

voor het oude postkantoor

bezig met de installatie 'Reflecting on Mathilde' in dat postkantoor

mijn 3-luik 'Extravaganza' zoals dat nu in Lokaal 54 hangt

Twee locaties zelfs meer op kruip dan op loopafstand van elkaar. Met op steenworpafstand daarvan dan nog weer het Scheldetheater. Waar in de grote foyer, na de officiële opening door de burgemeester in Lokaal 54, nog een Mathilde-monoloog werd gebracht door de Vlaamse actrice Nadia Waumans, een ballet performance plaatsvond en een modeshow rond Mathilde was te zien.

 

actrice Nadia Waumans als Mathilde

het ballet

de modeshow

Beslist vermeldenswaard vind ik zelf de twee onbekende foto's van Mathilde die in Lokaal 54 hangen.

In feite een wereldpremière. Waarin een belangrijke rol was weggelegd voor levensgezel. Dat zit zo. Een vriend van hem, fotograaf en filmer John Vijlbrief, maakte lang, lang geleden een grote fotoreportage over  Anton Heyboer. Op zowel Heyboer's boerderij als ook bij een opening in diens eigen galerie in Amsterdam. En wie dook daar plotsklaps op? DE society koningin van Amsterdam. In natuurlijk een van die uitdagende Fong Leng gewaden. John maakte, met toestemming van haar, een paar foto's waarmee hij verder nooit iets deed. Tot levensgezel van het bestaan ervan vernam door John over de Mathildemanifestatie te vertellen. En nu zijn die foto's dus voor het eerst in het openbaar te aanschouwen. Want natuurlijk wilden de organisatoren die maar wat graag hebben.

De Nieuwstraat en het Arsenaalplein bruisten dus op 7 juli onder een stralende hemel. 

na afloop van de opening in gesprek met burgemeester Jan Lonink

de benedenruimte van galerie Lokaal 54

in gesprek met bezoekers

Daarbij moet ik ineens denken aan een Nederlandse speelfilm die ik eind vorig jaar zag. 'Weg van jou', een heel vermakelijke film die zich voor het grootste deel afspeelt in Zeeuws-Vlaanderen. De plek waar een jonge Rotterdamse carrièrevrouw nog niet dood wil worden gevonden, maar waar ze voor haar werk noodgedwongen wel terecht komt. Prachtig zoals die donkere tunnel naar Terneuzen daarin als een soort hellevaart wordt weergegeven. Om over de bewoners in die rare onderbuik van Nederland nog maar niet te spreken! Bekijk hieronder de trailer maar eens. Echt hilarisch.

Maar uiteindelijk wil ze er niet meer weg. De liefde natuurlijk. Of ik hier promotie zit te maken voor Zeeuws-Vlaanderen? Hoe kom je d'r bij!

Die Mathildedag zelf is nu voorbij, de exposities duren nog wel een poosje. Alle informatie daarover is te vinden op de website https://mathildefestival.nl/. Tot volgende week.

TOOS

Cultuur en Kunst, buon appetito!

"Italië, het land waar je bij wijze van spreken op elke straathoek wordt geconfronteerd met hun cultuur uit het middeleeuwse en nog veel verdere verleden." Een eigen citaat uit mijn blog van een paar weken geleden. En goed voor recycling nu ik nog wat Italiaans kunststof bij elkaar veeg in een soortement afsluitend tekstueel fotoverslag. Praatjes bij plaatjes dus. Want in die streken mooie foto's schieten?  Geen probleem. Wat is er bijvoorbeeld Italiaanser dan onderstaande foto?

Een middeleeuws straatje in een plaats met de prachtige naam Buonconvento met daarin 'de Roomse Kerk' centraal. De kerk die, zeer voorzichtig uitgedrukt, via nogal eens aanvechtbare methoden puissant rijk werd in de loop der eeuwen. Met als gevolg , hoe je dat dan ook beoordeelt, heel veel prachtige kunst, wonderbare architectuur en aangename pleinen. Zoals hieronder in Pienza.

Ooit een eenvoudig dorp, maar in de 15e eeuw monumentaal uitgebouwd door ene Paus Pius II. Alleen vanwege het simpele feit dat hij daar was geboren.  Pienza verdiende daardoor wel een behoorlijke update, vond ie. En 't mocht ook nog wat kosten. Groots denken of grootheidswaanzin? Nu kun je er in ieder geval toeristisch heel goed vertoeven. Een plek om in zonnige stilte even weg te mijmeren en de omringende ambiance in gedachten te vergelijken met de volstrekt scheefgegroeide toeristenkermis van Pisa. Mijn God, wat is dat een zooi geworden!

 Omdat we er onderweg toch langsreden, stelde levensgezel voor om nog  wat oude herinneringen op te halen op de Piazza dei Miracoli. Daar waar die toren nogal scheef hangt. Dat hadden we dus niet moeten doen. Mooie herinneringen werden er instantaan bezoedeld door gigantische horden aan toeristen. Die ook nog, om er zichtbaar bovenuit uit te komen, overal op paaltjes klommen voor de ULTIEME foto. 'Kijk eens hoe ik die scheve toren van Pisa sta tegen te houden!' Duizenden keren per dag. En de rest interesseert ze geen moer. We zijn er weg gevlucht.

Nee, geef me dan maar de relatieve rust op het plein bij de kathedraal van Lucca. Ook al weer zo'n heerlijke middeleeuwse stad. En in 1858 de geboorteplaats van Puccini, de beroemde operacomponist. 't Is maar dat je het weet!

Echt weer zo'n piazza met een wit-zwarte gothische kathedraal waar ze in Italië het patent op hebben. Heerlijk om daar een terrasje te pakken. Net zoals in Volterra waar de wit-zwarte muur van de kathedraal een perfecte achtergrond vormt voor hedendaagse kunst.

Een stad vol kunst trouwens.  In allerlei uitingen.

Rosso Fiorentino, Kruisafname

Vooral het schilderij op de laatste foto was een echte surprise. Want wist ik veel dat deze beroemde 'Kruisafname' (1521) door Rosso Fiorentino in de 'Pinacoteca e Museo Civico' van Volterra hing! Het werk wordt in de kunstgeschiedenis beschouwd als het begin van het zogenaamde Maniërisme. Eigenlijk het vervolg op de schildersstijl in de Renaissance. Het plaatje kende ik natuurlijk uit de boeken maar nu stond ik er onverwacht in levende lijve voor. Net zoals even later voor een prachtige 'Annunciatie' van Lucca Signorelli (1445-1523).

 

Luca Signorelli, Annunciatie

Die kunstenaar liep daarna als een rode draad door de reis. Want in Orvieto kwam ik 'm weer tegen in de kathedraal. Met prachtige fresco's. Een aantal weken geleden schreef ik al daarover. Maar toen bleek ie ook nog te hangen in de Palazzi Papali naast de kathedraal. 

Luca Signorelli, Maria Magdalena

Met een 'Maria Magdalena', één van de belangrijkste heiligen in de katholieke kerk. En indirect trouwens nog een hoofdpersoon in 'De DaVinci Code'. Dat wereldwijd bekende boek van Dan Brown. Die Signorelli kon trouwens best een aardig potje schilderen, vind je niet?

Ook in dat Orvieto was de kunst weer niet weg te slaan van de straathoeken. 

En wat te denken van deze beelden die ik al dwalend tegenkwam in een niet meer als zodanig gebruikte middeleeuwse kerk?

Of van de fresco overblijfselen waarop ik weer ergens anders stuitte?

Logisch toch dat ze in Italië niet alles kunnen restaureren en keurig bewaren? Er is gewoon te veel.

Tot volgende week.

TOOS