4 Of nog wel meer redenen om wel of niet naar Rothko te gaan

Als kunstenaar ben je deze maanden wel bijna verplicht om twee grote tentoonstellingen te bezoeken. Een van een dooie kunstenaar in het Haags Gemeentemuseum en een van een levende in het Stedelijk Museum van Amsterdam. Van Mark Rothko die in 1970 zelfmoord pleegde en van Marlene Dumas die gelukkig nog onder ons verkeert. Maar beiden iconen in de huidige wereld van de moderne kunst. Dat "huidig" en "modern" is eigenlijk taalkundig wat dubbelop, maar het ligt ten slotte in de kunstgeschiedenis van de toekomst verborgen of ze ook iconen blijven. Hoeveel voorbeelden zijn er niet van kunstenaars die in hun tijd beroemd waren en van wie nu bijna niemand meer weet?

Mijn nieuwsgierigheid naar de tentoonstelling van Rothko is nu bevredigd. Van hem had ik in werkelijkheid ooit maar enkele schilderijen gezien. Schilderijen trouwens waarvan recent het hiernaast afgebeelde No.21 (Red, Brown, Black and Orange) voor 45 miljoen dollar in New York op de veiling werd verkocht. Zou 't dat waard zijn? Vast niet! Is die kunstmarkt voor de grote namen in de moderne kunst overspannen? Vast wel! Zijn er mensen met veel te veel geld die graag pronken in hun omgeving met de vraag "Heb je mijn nieuwe Rothko al gezien"? Beslist! Maar dat ter zijde.

Ook vroeg ik me af wat ik aanmoest met de verhalen die altijd de ronde doen bij Rothko. Van die verhalen waarbij kijkers naar zijn werk zo diep emotioneel geraakt worden dat ze zelfs in huilen kunnen uitbarsten. Hoe zou mijn toch best wel sensitieve kunstenaarsziel gaan reageren op zo'n overmaat aan werken van hem? Nou, die ziel reageerde eigenlijk dubbel. Want was Rothko nou echt een groot kunstenaar? Zijn eerdere schilderijen uit de veertiger jaren vond ik beslist niet geweldig. Bij Picasso kon je in zijn jeugd gelijk al zien wat een ongelooflijk talent hij had. Maar bij een Rothko op zelfs 40-jarige leeftijd kon ik dat, naar mijn idee, niet constateren. 

vroeger werk van Rothko

Was hij zo doorgegaan, dan was hij, denk ik, nu onbekend geweest. Maar na de Tweede Wereldoorlog kwam in Amerika het abstract expressionisme heel sterk op. Kunstenaars probeerden zich te ontworstelen aan allerlei conventies. Daarbij kwam bijvoorbeeld "onze" van oorsprong Rotterdamse Willem de Kooning boven drijven. Of Barnett Newman waarbij velen zullen reageren met "O die" bij het horen van "Who is afraid of red, yellow and blue". Of Jackson Pollock met zijn dripping paintings. En dus Mark Rothko met zijn schilderijen met de kleurvelden. Meestal horizontale banen boven elkaar in verschillende kleuren.

Rothko in summiere verlichting

 Werd ik tot in mijn ziel geraakt? Nee. Wel vond ik het heel interessant de ontwikkeling van Rothko te zien, van zijn vroegere werk tot wat nu heet zijn classic style met de kleurvelden vanaf de jaren 50. Vooral als hij in die stijl werkte met allerlei nuances rood vond ik het boeiend.  Ander werk raakte mij minder. Interessant ook is een heel summier verlichte zaal, helemaal zoals Rothko dat zou hebben gewild. Daarin moet je heel langzaam en goed kijkend de kleine verschillen in kleurvelden op een aantal werken tot je laten doordringen. Een manier die je dwingt de tijd te nemen. Iets dat Rothko ook van zijn kunstkijkers verlangde.

Bij de vraag of Rothko een groot kunstenaar was, heb ik voor mijzelf geen duidelijk antwoord. Ik twijfel. Hij was met zijn stijl in ieder geval wel een juiste persoon op de juiste plaats, Amerika, op de juiste tijd, de jaren vijftig van de vorige eeuw. En daarmee heeft hij zeker een plaats in de kunstgeschiedenis verdiend. Maar ben je daarmee automatisch een groot kunstenaar? 

het laatste schilderij van zowel Rothko als Mondriaan

Tot volgende week.

TOOS

www.toosvanholstein.nl

 http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

40 Schilderijen en veel design

De schoonmoeder van een schoondochter heeft een schilderij. Een schilderij van mij. Schoondochter ziet dat schilderij regelmatig en is er gek op. Schoondochter werkt bij een zeer gerenommeerd design en interieur bedrijf. Bij dat bedrijf nodigen ze af en toe kunstenaars uit voor een expositie.  Te midden van hun designmeubelen en designverlichting. Dus wat stelde schoondochter een keer voor aan de directie? Zullen we Toos van Holstein eens vragen of ze hier wil exposeren? Toen ze op mijn website hadden gekeken, zagen ze dat helemaal zitten. Zo gezegd, zo gedaan. Mailtjes en telefoontjes met als gevolg dat ik ging kijken bij dat bedrijf: Veldhoven Interieurs in Bilthoven. Net even ten oosten van Utrecht en vlak bij Zeist. In een mooi gebied dat, zo merkte ik, nog onverwacht bosrijk is.

 

een van de prachtige expositiehoeken

met bewonderaars bij mijn "Alice"

ritueel van de rode stip bij een verkocht werk

Toen ik de expositiemogelijkheden zag, wist ik 't wel! Dit was een mooie gelegenheid om een grote overzichtstentoonstelling  te maken. Want waar kun je met gemak zo'n veertigtal werken hangen? Die ruimtes daarvoor zijn niet overmatig talrijk. En als zo'n showroom zich er ook nog toe leent om zowel olieverven, mixed-media werken als aquarellen te combineren met prachtige meubel en lichtontwerpen? Dan zou ik natuurlijk wel gek zijn als ik van al de verschillende kunstdisciplines die ik beheers niet een en ander laat zien.

Dus was er afgelopen zaterdagmiddag een, zoals dat tegenwoordig in goed Nederlands heet, "Meet and Greet" in Bilthoven. Een aangeklede borrel voor de klanten van eigenaar Janine Veldhoven die graag kennis wilden maken met die kunstenaar Toos van Holstein. Nou, dan heb ik 't natuurlijk helemaal naar mijn zin. Voorlopig duurt deze overzichtsexpositie van mij nog wel even. Tot eind december namelijk. Bij Veldhoven Interieurs, Vinkenlaan 31, 3722 AH Bilthoven. En je kunt er elke dag terecht, behalve op zondag.
En of het nou precies 40 werken zijn die er hangen? 't Zouden er ook best nog wat meer kunnen zijn.

 Vaak doe ik in dit blog verslag van gebeurtenissen die net achter de rug zijn. Zoals nu dus. Maar vooraf doe ik daar altijd, als het exposities van mij betreft, al kond van in mijn Nieuwsbrief. Misschien toch handig daar op te wijzen voor lezers van dit blog die dat niet weten. Op die Nieuwsbrief, die gemiddeld zo''n zeven keer per jaar verschijnt, kun je heel makkelijk een abonnement nemen. Ga maar naar mijn website www.toosvanholstein.nl en klik op "abonneer" bij het icoontje Nieuwsbrief op de Nederlandse openingspagina. De rest spreekt voor zich. Tot volgende week.

TOOS

www.toosvanholstein.nl

 http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

160 Keer je handtekening zetten

signeren en nummeren van de steendruk

Wel eens geprobeerd? Zo'n 160 keer achter elkaar je handtekening zetten? Met daarbij ook nog een nummering die begint bij 1/160? Kramp, stijve vingertjes, een uitschietend potlood? Dat kan dan natuurlijk allemaal zomaar. Maar dat mag toch echt niet als je jouw eigen steendruk moet signeren. In een aflevering van een aantal weken geleden schreef ik al over die steendruk. Bedoeld als relatiegeschenk van het Nederlands Steendrukmuseum in Valkenswaard. En die relaties willen natuurlijk wel een "echte", een gesigneerde litho, zoals dat de gewoonte is. 

bezig met technisch directeur Cees van Rooij bij het verwerkingsproces

Nu worden er voor alle zekerheid altijd wel wat meer dan, in dit geval, 160 gemaakt. Want bij het steendrukproces kan altijd iets fout gaan. Kleur net niet goed, papier gevouwen, onverwachte spikkeltjes, wat al niet. Maar alles wat er meer dan 160 wordt gemaakt, wordt daarna verscheurd. Net zoals de steen geschuurd wordt en de afbeelding erop voor eeuwig verdwijnt. Zo heb je altijd zekerheid dat er op de hele wereld nooit meer dan 160 exemplaren zullen rondzwerven van deze steendruk "Art is travelling the mind".

Cees drukt het museumstempel in het papier

Vorige week werd die litho officieel onthuld voor de sponsoren en Vrienden van het museum. Leuk trouwens dat er nu minstens één in bezit is van dat grote ASML in Veldhoven. Het bedrijf dat de machines maakt  die nodig zijn voor de chipfabricage zonder welke nieuwe reproductietechnieken niet mogelijk zouden zijn. En dat eveneens een belangrijke sponsor is. Alle litho-ontvangers krijgen ook een speciale, schriftelijke uitleg bij hun exemplaar dat ik mijn bloglezers hier niet wil onthouden.

"De steendruk die Toos van Holstein maakte voor het Nederlands Steendrukmuseum in Valkenswaard is er een vol symboliek. Zo is de opvallende toren een versmelting van de Oude Toren in Eindhoven en de Lange Jan in het centrum van Middelburg. Onder die Oude Toren werd de kunstenaar namelijk geboren en vanuit haar huidige atelier in Middelburg heeft ze een riant uitzicht op het bovenste deel van die Lange Jan.

steendruk "Art is travelling the mind"

 Maar een toren met vleugels? Dat is niet alleen een ode aan de vogel die zijn naam gaf aan Valkenswaard maar ook een ode aan de fantasie. Niet voor niets is de lijfspreuk van Toos "for me art is travelling the mind". Voor dat reizen slaat ze haar vleugels uit, niet alleen figuurlijk in haar eigen fantasiewereld, maar ook letterlijk om tijdens dat reizen nieuwe ervaringen op te doen. Voor haar heeft die Oude Toren in Eindhoven daar veel mee te maken. Als kind ervoer ze de grote poort in de toren als een vol geheimzinnigheid, als een toegang voor nieuwe ervaringen in een oude wereld. Die poort is in allerlei vormen heel vaak in haar werk terug te vinden en staat symbolisch voor nieuwsgierigheid, voor ontdekkingen. Want aan de andere kant van een poort ligt altijd weer een nieuwe wereld.

Dat geldt ook voor de torentoegang op de steendruk. Wat zit er eigenlijk allemaal verborgen achter die toegang? Lijkt dat niet op de structuren in een elektronische chip? Inderdaad! Hebben die chips niet het begin van revolutionaire veranderingen in onze huidige wereld veroorzaakt net zoals in het begin van de 19de eeuw de steendruktechniek een wereldrevolutie in de druktechniek veroorzaakte? En zit niet heel dicht in de buurt van Valkenswaard, in Veldhoven, het bedrijf ASML dat het produceren van die chips mogelijk maakt?

Voor Toos van Holstein was het maken van deze steendruk ook weer een nieuw avontuur. Samenwerken met de voor haar nieuwe meestersteendrukker Gertjan Forrer, ook een paar nieuwe steendruktechnieken gebruiken,  nieuwe mensen ontmoeten. Vooral dat laatste is voor haar belangrijk. Geen werk van Toos, olieverf, aquarel of steendruk, of er zitten mensen in. Zo ook dus in deze steendruk "Art is travelling the mind". Want zonder mensen was deze litho er niet geweest."

 

onthulling van de steendruk

Tot volgende week,

TOOS

www.toosvanholstein.nl

 http://www.toos.biz/

YouTube http://bit.ly/ij4Pag

Facebook http://www.facebook.com/TOOSvanholstein

Kunstmaand Ameland

Ameland

Een aantal maanden geleden schreef ik er al over. Over mijn plotsklapse bezoek aan Ameland. Om daar een paar locaties te bezoeken die in het kader van de Kunstmaand Ameland beschikbaar waren voor een expositie van mij. Curator van dat evenement, Anita van Os, wilde mij er namelijk graag bij hebben. Mijn keus was snel gemaakt. De middeleeuwse Sint Magnuskerk van Hollum. In 1569 verwoest door de Watergeuzen, in de 17^de eeuw weer opgebouwd en sinds die tijd Nederlands Hervormd. Een prachtige kerk waar nu de hele maand november mijn werk hangt. Want dan speelt de Kunstmaand Ameland zich af, al weer voor de 18^de keer. Op allerlei locaties verspreid over het hele Waddeneiland. Met beeldend kunstenaars van diverse disciplines uit diverse landen.

de kerk in Hollum

Als thema geldt deze keer “Terug naar de kust”. Daarbij moest ik direct denken aan Odysseus, de oude Griekse held van Homerus die telkens weer aanspoelt in nieuwe verre oorden om daar avonturen te beleven.   En omdat ik toch al met die Odyssee bezig was, is een deel van mijn expositie in de kerk dus gewijd aan hem. Maar voor alles hing zoals ik dat voor ogen had?

Ik wilde op de verticale platte verdikkingen in de kerkmuren twee schilderijen onder elkaar hangen, stevig met elkaar verankerd. Met andere woorden, systeempje bedenken en laten uitvoeren door mijn “huissmid” in Friesland die al veel voor mij heeft gedaan in de loop der jaren.

aan het werk in de smidse

Afgelopen donderdag begon dus mijn eigen Odyssee met een volgeladen auto richting Friesland om in zijn werkplaats het systeem uitproberen. En het werkte!

Daarna op vrijdag met de veerboot naar Ameland. Om daar het werk op te gaan hangen en te laten ophijsen langs die zuilen via een moeilijk hanteerbaar systeem ergens van bovenuit de kerkzoldering. Maar daar zullen we ’t nu maar niet over hebben. Het hangt goed en dat is het voornaamste.

Op zaterdag de officiële opening en terug naar “mijn kerk” om te praten met de vele bezoekers. Door het heerlijk zonnige weer, met bijbehorend licht door de kerkramen op de muren, kon je daar de prachtige foto’s maken. Hieronder een impressie.

 Zondag en maandag had ik gereserveerd om zoveel mogelijk locaties van andere kunstenaars te bezoeken. Zoals die van stadsgenoot Janpeter Muilwijk. Toch leuk om elkaar op Ameland als twee Middelburgse kunstenaars tegen te komen.

Nu ik weer terug ben in Middelburg kan ik alleen maar concluderen dat die Kunstmaand Ameland absoluut een bezoek waard is. Je beleeft het eiland op een heel andere, bijzondere manier. Tot volgende week.

TOOS