 |
| "EXTASES", Ernest Pignon-Ernest |
 |
| Hildegard von Bingen dicteert een visioen van haar aan een monnik |
Sint Pons? Ooit van gehoord? Hoogst onwaarschijnlijk.
Hildegard von Bingen(1098-1179)? Iets waarschijnlijker. In de jaren 70 van de
vorige eeuw werd deze middeleeuwse abdis door de feministische beweging niet
voor niets naar voren geschoven als een vrouwelijke homo universalis met haar
destijds beroemde geschriften over geloof, visioenen, muziek, medicijnen en natuur. Of
Catherina van Siena(1347-1380), één van de beroemdste mystici van de katholieke
kerk? Mij in ieder geval niet onbekend, ook vanwege haar voornaam. In mijn
paspoort staat namelijk dezelfde. En Maria Magdalena? Die zou best wel eens
bekender kunnen zijn. Al is het alleen al vanwege de bestseller "De Da
Vinci Code" van Dan Brown waarin ze wordt opgevoerd als de bruid van
Jezus. Enigszins discutabel, zacht uitgedrukt, maar wel een spannend boek.
 |
| een devote Maria Magdalena van schilder Titiaan |
Maar wat hebben deze figuren met elkaar te maken? In
ieder geval dat ze allemaal zalig of heilig zijn en dus een rol speelden en
spelen in de Rooms-Katholieke kerk. En verder omdat ze bij elkaar zijn gebracht
in een overweldigende installatie door EP-E, oftewel Ernest Pignon-Ernest. De Niçoise kunstenaar
waarover ik vorige week al schreef. Want naast zijn expositie in het MAMAC in
Nice heeft hij ook nog iets heel moois gebrouwen in de abdijkerk van Saint Pons.
de Église abbatiale de Saint-Pons.
 |
| Église abbatiale de Saint-Pons, Nice |
Een nu barokke kerk waar al in de achtste
eeuw een abdij werd gevestigd vanwege het graf van die Saint Pons dat zich daar
zou bevinden. Een gegoede Romein uit de derde eeuw, overtuigd christen
geworden, vervolgd en uiteindelijk natuurlijk gruwelijk aan zijn einde gekomen.
Anders wordt je niet zomaar heilig. Een recent gerestaureerde kerk ook, liggend
op een rotsig plateau midden in de stad. En tegenwoordig gebruikt wordt voor
o.a. kunstmanifestaties. Met een rollator kun je een bezoek trouwens vergeten.
Alleen toegankelijk via een steile stalen trap.
 |
| schilderij van Saint Pons in de kerk |
In die kerk dus die installatie. "EXTASES", een
ode aan acht invloedrijke vrouwen uit het verleden die bekend zijn geworden
door hun totale overgave aan het geloof met de bijbehorende mystiek . Een
overmaat dus aan visioenen, mystieke ervaringen en stigmata. En met ook veel
bewaard gebleven geschriften over hun geloofsleven. Buiten de drie die ik
hierboven al noemde, zijn dat bijvoorbeeld ook nog kerkelijke iconen als Thérèse
d'Avila(1515-1582), Angela de Foligno(1248-1309) en Madame Guyon(1648-1717).
In de kunst zijn ze in het verleden heel vaak geschilderd
in volledige overgave.
 |
| Catharina van Siena in extase |
 |
| Santa Theresa d'Avila, Bernini |
EP-E raakte gefascineerd door deze vrouwen, verdiepte
zich in hun geschiedenis en geschriften en creëerde ten slotte de installatie EXTASES
die al op verschillende plaatsen in Frankrijk te zien is geweest. In Nice kon
ik daarvan toevallig en gelukkig nog net het laatste weekeinde meemaken.
Absoluut fascinerend.
Stel je voor, je komt binnen in een zeer schaars
verlichte kapelachtige ruimte waar je min of meer op de tast nog net een stoel
kunt vinden te midden van een groep mensen die hetzelfde proberen. Dan begint
voor je langzaam iets op te lichten. Eerst een metershoog gebogen stuk papier,
ten minste dat lijkt 't, met daarop een getormenteerd vrouwelijk naakt dat in
de ruimte lijkt te zweven. Haar lichaam in volledige overgave aan, ja, aan wat?
Met weergaloos goed getekende handen als grijpende klauwen.
Dan komen er meer
te voorschijn. Plotseling dring het tot je door dat die naakten worden
weerspiegeld in een plas van stilstaand, volledig rimpelloos water. Het licht
wordt intenser, neemt weer af, wordt gericht op andere plaatsen. Met als gevolg
een prachtig en ingenieus effect. Van de kerk zelf zag je eigenlijk maar heel
weinig, die bleef meestal in het duister gehuld. Behalve dan midden op de achtergrond
nog dat schilderij van hierboven met een zacht oplichtende Saint Pons.
Plots besefte ik dat die afbeeldingen, die meer dan
levensgrote extatische vrouwenfiguren, niet op papier waren weergegeven. Dat
kon technisch helemaal niet in die omgeving. Bij goed kijken bleken het geprinte
afbeeldingen op alu-dibond te zijn! Het kunststofmateriaal met een
aluminiumlaagje erop dat ik zelf voor het eerst was gaan gebruiken bij mijn
grote expositie "TOOS" in 2011 in Fort Rammekens bij Ritthem
(Walcheren). Alleen had EP-E dat dibond ook nog kunnen laten verbuigen tot
golvende platen. Een truc die ik ook nog wel eens wil leren kennen.
Eigenlijk zou een Nederlands museum EXTASES, samen met
die expositie in het MAMAC, naar ons land moeten halen. Ondanks de onbekendheid
van EP-E hier. Maar ja, wie durft! Op YouTube staat een filmpje over
"EXTASES" (wel met veel Frans!) http://dai.ly/xfd6ny
.Tot volgende week.
TOOS
