 |
| foto van Kees Verwey in zijn atelier in Haarlem |
 |
| als jonkie in Dordrecht |
Bij Dordrecht komen al eeuwen drie rivieren samen. Dat
verklaart gelijk de ligging van deze ooit grootste stad van Holland. Maar ook voor
mij knopen er zich in Dordrecht telkens opnieuw levenslijnen samen.
Dat begon al toen ik er op 19-jarige leeftijd neerstreek.
Met mijn op de academie in Tilburg behaalde MO-A diploma deed ik er mijn eerste, niet licht te
vergeten onderwijservaringen op. Maar ook, zoals dat gaat, nieuwe vrienden en
een Dordtse stamkroeg. Nog zo'n echte bruine. Daar probeerde ik eens mijn
oudste zus te koppelen aan de van oorsprong Franse Jean Boulanger. Hij leek me
wel wat voor haar. Maar ik had me deerlijk vergist. Zij zag alleen maar de
stralend blauwe ogen van Rob Ruggenberg. Destijds journalist en mijn beste
vriend daar.
 |
| die stamkroeg destijds en een tekening die ik er toen van maakte |
De rest is historie. Rob bleef boezemvriend, werd zwager
en katapulteerde zich in 2006 de kinderboekenwereld in met zijn eerste boek
'Het verraad van Waterdunen'. Nog zes andere historische jeugdromans en vele
prijzen volgden. Zoals de door velen begeerde Thea Beckmanprijs en die van de
Jonge Jury. Maar heel recent overleed Rob plotseling. Een heftige schok die ik
nog steeds aan het verwerken ben. In dat proces paste mooi een bedevaart naar
Dordrecht. Naar een expositie over schilder Kees Verwey in het Dordrechts
Museum (zie de foto's tussendoor). De link?
 |
| Rob Ruggenberg in Groenland voor onderzoek voor zijn boek 'IJsbarbaar' |
Hiervoor eerst een citaat uit de doorslag van een bijna
35 jaar oude brief van Rob aan de destijds beroemde, wat norse en ook
provocerend ingestelde maestro Verwey (1900-1995). Zo'n met carbonpapier
gemaakte pre-digitale doorslag, getikt op zijn journalisten-typemachine.
" Ik neem de vrijheid ook nog terug te komen op mijn
telefonische vraag, vorige vrijdag. Ik zou echt heel graag een aquarel willen
kopen, met name een die ik in de Vishal zag hangen en die mij in het hart trof.
Daar U mij te verstaan heeft gegeven dat die mogelijkheid afhangt van de wijze
waarop ik over U heb geschreven, buig ik thans het hoofd en wacht ootmoedig Uw
oordeel af, Met gevoelens van hoogachting en bewondering, Uw dienstwillige
dienaar, Rob Ruggenberg."
 |
| een aquarel van Verwey op de expositie in het Dordrechts Museum |
Waar kom je dat soort brieven tegenwoordig nog tegen.
Maar 't was wel de manier waarop je de toen 85 jaar oude Kees Verwey geacht werd
te benaderen. Reactie en aquarel zijn er nooit gekomen. Niet ootmoedig genoeg
geschreven? Wel jammer, geen 'Verwey' dus in de familie. Maar wel verscheen in
diverse regionale dagbladen het grote interview van Rob met Verwey waarnaar het
citaat indirect verwijst. Met als kop "Schrijf op, Verwey voelt zich een
miskend genie".
Een aantal jaren geleden gaf Rob me een dikke ordner over
Verwey. Zo van 'lijkt me wel interessant
voor jou'. Met daarin allerlei knipsels en kopieën die hij had verzameld als voorbereiding op
dat interview. Nu kwam dat mooi van pas voor mijn Dordtse bedevaart.
 |
| een stilleven met bloemen van Verwey |
Verwey leek langzaam aan op weg naar de kunstvergetelheidshoek.
Daar waar zich al heel veel kunstenaars hebben verzameld. Toen echter was hij nog
steeds een NAAM. Met een rijk tentoonstellingsverleden. Het Stedelijk Museum in
Amsterdam, Boymans in Rotterdam, Frans Hals Museum in Haarlem en het Van Abbe
in Eindhoven. En dat ondanks het Cobrageweld dat hem vanaf de jaren 50 kwelde.
Want eigenlijk vond de moderne kunstwereld toen al dat zijn stijl 'niet meer
kon'. Stel je voor! Figuratief met, oké, af en toe wat abstractie, en dan ook
nog een mix van impressionisme en expressionisme? Dat deed je voor je goeie
kunstfatsoen niet meer. En toch bleef hij zijn unieke zelf. 'Een kunstenaar
wiens toekomst ligt in zijn schitterend verleden' zoals hij zichzelf ooit eens
typeerde.
In Dordrecht zag ik een mooie doorsnee van zijn werk. Met
zijn befaamde aquarellen maar ook met die beroemde stillevens van zijn atelier.
Het beroemde atelier waar in geen tientallen jaren was schoongemaakt en waarvan
hij steeds opnieuw een aanzicht schilderde. Voortdurend onderzoekend hoe hij 't
met compositie, stijl, licht en kleur anders kon doen.
 |
| een kijkje in het atelier van Verwey met daarin de op zijn schilderijen steeds terugkerende gipsen Egyptische kop |
Dat hij ook nog wat abstracte schilderijen maakte voor de
overzichtsexpositie in Haarlem bij zijn 85e verjaardag? Even een heerlijk
citaat uit het interview van Rob met hem bij die gelegenheid. "Abstract?
Dát willen ze, anders tel je niet mee. Je moet eigentijds zijn. Dus heb ik
speciaal voor deze tentoonstelling eens een paar abstracten gemaakt. Het is
heel gemakkelijk. Grote penselen, dus gauw klaar. Een liniaal is het
belangrijkste. Je begint met een stel lijnen te trekken en dan komt de rest ook
wel. Bovendien hoef je het niet helemaal af te maken. Dat ziet toch geen
mens." De provocateur Verwey ten top!
Het is bewonderenswaardig dat het Dordrechts Museum na
zoveel jaren opnieuw een terechte ode brengt aan deze schilder en waarnemer pur
sang (tot 5 januari). Voor mij is dit stukje trouwens ook een soort ode, een
eerbetoon aan mijn grote vriend Rob. Zijn apotheose komt echter nog. Als in
april volgend jaar zijn laatste historische jeugdroman verschijnt. Postuum dus.
Ingeleverd bij uitgever Querido een paar dagen voor hij stierf.
Oh ja, en die Dordtse stamkroeg bestaat nog steeds, maar
nu als restaurant.Tot volgende week.
TOOS
Geen opmerkingen:
Een reactie posten