 |
| Zelfportret da Vinci |
Rembrandt is natuurlijk ons grote Nederlands
schildersicoon. Of mogelijk Van Gogh? En voor België? Rubens toch wel, denk ik.
Picasso voor Spanje? Zou best kunnen. Maar wie zou het wereldmerk voor de
beeldende kunst zijn? Ik ga voor Leonardo da Vinci. Want als er ook maar ergens
een flintertje nieuws over hem opduikt, vliegt 't gelijk als Covid-19 de hele
wereld over. Mocht er een kunstenaarshiernamaals bestaan, dan heeft Leonardo in
de afgelopen eeuwen daardoor vast al heel vaak een hemels glimlachje kunnen
tonen boven zijn zorgvuldig gecoiffeerde en gekrulde baard. Misschien ook wel
toen ik mijn blog vorige week eindigde met die lange, lege tafel.
Eigenlijk een soort voorbode voor de surrealistische
Paasperiode die we nu al weer achter de rug hebben. Een Corona-Pasen in
combinatie met de aanstormende 1,5 meter economie. Ga maar na. Sinds eeuwen geen
Semana Santa processies in Spanje. Een moeilijk lopende oude paus, bijna in z'n
uppie in die gigantische Sint Pieter in Rome met een massaal plein ervoor zelfs
zonder uppies. Een volop bloeiende Keukenhof met hallucinerend lege
parkeerterreinen. En dus ook geen Jezus en discipelen aan het Laatste Avondmaal
op die beroemde en beruchte muurschildering van Leonardo da Vinci in de eetzaal
van het Santa Maria delle Grazie klooster in Milaan. Door hem met tussenpozen
gecreëerd in de jaren 1495-98. Met experimentele methoden en materialen. Tja,
je bent natuurlijk Leonardo de onderzoeker of je bent 'm niet. Vandaar dan ook die
toevoeging 'beruchte' hierboven. Want al heel snel begon zijn meters hoge en
brede Laatste Avondmaal te vervagen, te
scheuren, te bladderen en wat al niet meer. Vele, meestal slechte restauraties
volgden in de eeuwen erna. Experts schatten dat nog maar zo'n 20% enigszins oorspronkelijk
is. Maar origineel of niet, Jezus en zijn twaalf apostelen zijn gehavend en wel
natuurlijk toch weer teruggekeerd aan hun tafel.
Toch zou Da Vinci niet Da Vinci zijn als dat het hele verhaal
over zijn muurschildering zou zijn. Want, zoals al geconstateerd, altijd weer
duikt er een artikel, een boek of een documentaire op met deze uomo universale uit de Renaissance in de hoofdrol. Fascinerend
vind ik dat. Zo verscheen een paar jaar geleden een documentaire over een
tweede, perfect gelijkend Laatste Avondmaal van Leonardo. Hier de trailer van
die documentaire.
We hoeven dus helemaal niet naar Milaan, we kunnen gewoon
naar een oude abdij in het Belgische Tongerlo.
 |
| de abdij in Tongerlo |
 |
| de zaal daar met 'Het Laatste Avondmaal' |
Voor dat min of meer verborgen Da Vinci geheim. Even
groot als de oorspronkelijke muurschildering maar dan op doek. Gemaakt in
opdracht van koning Louis XII van Frankrijk. Wel grotendeels geschilderd door
medewerkers van Leonardo's atelier maar, zo wordt vermoed, met Jezus en
Johannes van Leonardo's eigen hand. Gewoon naar Tongerlo dus en niet naar
Milaan. Nu alleen nog even niet. Corona en zo! Nieuwsgierig geworden? Hier vind
je de hele documentaire 'The
Search for the Last Supper'. https://youtu.be/FSKIQebJ4ZI
Trouwens, een paar geleden stond ik nog bij de Milanese versie.
Wel in Haarlem. Bij een moderne namaak
in het Teylers Museum tijdens een expositie over tekeningen van Leonardo.
Waar je helemaal niet meer naar op zoek hoeft is Leonardo's
beroemde muurschildering 'De slag bij Anghiari'. Die is namelijk echt verdwenen.
Alhoewel? Misschien is ie alleen maar verstopt. Ook dit is weer zo'n
intrigerend Da Vinci verhaal dat eens in de zoveel jaar de kop opsteekt. Dat
hij in 1507 het fresco maakte op een muur van de grote zaal van het Palazzo
Vecchio in Florence is zeker. Er bestaan zelfs nog voorstudies van zijn
eigenste hand.
 |
| studieschets van Leonardo voor 'De Slag bij Anghiari' |
Maar ja, zelfde verhaal. Hij was weer lekker aan het
experimenteren geslagen met materialen. Gevolg? Mislukking op mislukking.
Vermoedelijk zelfs niet afgemaakt en nu, zo lijken een paar piepkleine
boorgaatjes van 4 mm aan te tonen, mogelijk verstopt achter een extra muur
waarop Giorgio Vasari in 1563 een ander fresco maakte. Een schildering die er trouwens
nog wel goed bij staat. Dus wat te doen? Proberen er achter te kijken of die
voorste muur in z'n geheel netjes weghalen? Er wordt nog steeds over
gediscussieerd door horden specialisten.
Net zoals over waar zich nu eigenlijk dat duurste
schilderij ter wereld, die Salvator
Mundi van 450 miljoen dollar, bevindt. Weer zo'n spannend Leonardo da Vinci
verhaal. Maar niet voor nu.
Nog even dit. Vorige week begon ik met die gesloten once in
a lifetime expositie over Rafaël in Rome. Laat daarvan nu net een prachtige
video op internet te zijn geplaatst.
Net zoals over tekeningen van Rafaël die zich bevinden in
een hierboven al genoemde, altijd een beetje verborgen gebleven museumparel. Het
Teylers Museum.
Tot volgende week.
TOOS
Geen opmerkingen:
Een reactie posten