Klinkt dat niet wat onaangenaam? Ongegeneerd lijken
kijken? Vast wel, want dat past toch niet echt bij de etiquette van onze
huidige maatschappij. Waar in voorgaande eeuwen door slechte en onhygiënische
leefomstandigheden de dood vaak heel dichtbij was, wordt die nu in mijn ogen
wel eens wat te veel weggestopt. Ik herinner me nog een voorval van een paar
jaar geleden in Phoenix in de Amerikaanse staat Arizona. Wij bezochten daar,
net zoals ook een aantal schoolklassen, een grote kas hartstikke vol
rondfladderende Monarch vlinders. Een van de grootste soorten ter wereld.
Allemaal heel erg levend, nergens een dooie vlinder te bekennen. Tot we op een plekje
achteraf ineens een doos zagen vol met niet meer vlinderende vlindertjes. Een
dienstdoende vrijwilliger wilde ons na enig aandringen wel vertellen dat dooie
vlinders zo snel mogelijk werden verwijderd. Want je kon die kinderen toch niet
met een zielig vlinderlijkje confronteren. Denk eens aan de trauma's die daar
uit voort konden komen!
Vreemd? Vind ik wel. Echt Amerikaans? Zou kunnen . Maar
wordt niet altijd beweerd dat wat in Amerika gebeurt na verloop van tijd ook
naar Europa komt?
Ik weet wel zeker
dat die Amerikaanse klasjes het Haags Gemeentemuseum de afgelopen maanden gemeden
zouden hebben. Want bij de expositie "De anatomische les, van Rembrandt
tot Damien Hirst" kon je er ongegeneerd naar lijken kijken. Wel 17de
eeuwse lijken trouwens en dan alleen nog in het platte schildersvlak. Want in
die tijd was de dood, ondanks onze Gouden Eeuw,nooit ver weg. Toeschouwers
betaalden er zelfs voor om een anatomische les van chirurgijnen bij te kunnen
wonen in een zogenaamd Theater Anatomicum. Daarbij werd een lichaam, vaak van
een terechtgestelde misdadiger, gedurende een paar dagen wetenschappelijk
ontleed. Wel in de winter trouwens. Want koelcellen bestonden natuurlijk nog
niet. En ja, wat er in de zomer dan met de geur van de lucht in zo'n theater
kon gebeuren?
Wie kent niet dat beroemde schilderij van Rembrandt
"De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp"? Dat hangt dan ook in het
Gemeentemuseum. Samen met de negen andere gelijksoortige werken die we uit de
17de eeuw kennen van ook andere kunstenaars. Daarbij is nog een tweede werk van
Rembrandt. Een wel heel curieus schilderij omdat het grootste deel ervan begin
18de eeuw bij een brand is verwoest. Het centrale deel van "De anatomische
les van Dr. Deijman" is echter gespaard gebleven. Daarin zie je de dokter
uitleg geven bij de structuur van de opengelegde hersenen.
Een bijzondere tentoonstelling dus. Vooral ook omdat deze
10 schilderijen nog nooit gezamenlijk tentoongesteld waren geweest. Interessant
was ook de toevoeging van een aantal hedendaagse kunstwerken. Vaak wat macaber.
Want bijvoorbeeld Francis Bacon, één van de duurste kunstenaars van de laatste
jaren, maar wel dood en één van mijn favoriete kunstenaars , staat nu niet
direct bekend om zijn aangename mensbeeld. En ook Marc Quinn kan er wel wat
van. Van Folkert de Jong, een internationaal doorgebroken Nederlandse
kunstenaar, stond er zelfs een heel intrigerende, speciaal voor het
Gemeentemuseum gemaakte installatie.
Jammer vond ik dat de oude en nieuwe kunst echt van
elkaar gescheiden waren in aparte zalen. Waarom
bijvoorbeeld Rembrandt niet naast Bacon. Dat zou echt heel apart zijn
geweest. Maar hoe dan ook, 't was de moeite waard. Tot volgende week.
TOOS
YouTube http://bit.ly/ij4Pag
Geen opmerkingen:
Een reactie posten