dinsdag 29 augustus 2017

Monumentendag 2017: "Boeren, Burgers en Buitenlui", ook op de Korendijk 56 in Middelburg

rijksmonument 'Holstein', Korendijk 56, Middelburg
Alles heeft een begin. Zoals bijvoorbeeld zo'n 13 miljard jaar geleden ons heelal met , volgens de huidige inzichten, de Big Bang. Of zoals Middelburg vermoedelijk zo'n 12 eeuwen geleden door de invallen van de roofzuchtige Noormannen. Met het door eilandbewoners opwerpen van een cirkelvormige aarden verdedigingswal.  De zogenaamde Middelste Burg, een van de drie ringwallen op Walcheren. Naast de Zuidburg, nu Souburg, en de Duinburg nu Domburg. Dat die Middelste Burg ooit een stad met rijke historie zou worden, uiteindelijk zonder beschermingsmuur maar wel met meer dan 1000 beschermde rijksmonumenten? 

kaart met rijksmonumenten in Middelburg
Dat kon toen natuurlijk niemand weten. En dat er ooit nationale Monumentendagen zouden komen in het tweede weekeinde van september? En dat die van 2017 op zaterdag 9 september als onderwerp 'Boeren, Burgers en Buitenlui' heeft? En dat ik daaraan zou deelnemen? Ook nee natuurlijk, maar nu wel allemaal realiteit.

Ik vind 't altijd heel interessant om oude kaarten en stadsgezichten van Middelburg te bestuderen. Ook vanwege de ligging van mijn eigen 18de eeuwse rijksmonument/pakhuis 'Holstein'  aan de Korendijk. Dan zie je dat vanuit die Middelste Burg en de latere 12de eeuwse abdij de stad langzaam aan steeds verder cirkelvormig wordt uitgebreid. Met eerst op wat nu dan de Korendijk heet helemaal geen bebouwing maar wel bedrijvigheid. Kijk maar op onderstaande kaart bij het linkerdeel: water en schepen die aanmeren.


En dan ineens staat dat deel wel vol huizen, is er een scheepswerf, maar zit er tegenover de Bellinkbrug nog een gat tussen twee woonhuizen. Juist waar ik nu woon. 

Ooit liet ik mij vertellen dat daar een haringpakkerij zou hebben gezeten. Maar een echt bewijs? Dat had ik nog nooit gezien. Tot ik laatst in een geschiedschrijving over het bankwezen in Middelburg het volgende tegenkwam.
'De stad Middelburg werd verplicht bepaalde accijnzen, bv op turf, brandhout, wijn enz. aan de leenbank af te staan. In 1676 werd een loterij uitgeschreven, waarbij men de loten ook kon betalen met obligaties van de leenbank. De te winnen prijzen bestonden uit Heerlijkheden of gedeelten daarvan; obligaties op de Westindische Compagnie, vier windmolens op de bolwerken, de haringpakkerij tegenover de Bellingbrug'.
Dat die loterij voortkwam uit financiële problemen bij de banken en bij de stad Middelburg, maar uiteindelijk helemaal niet doorging, dat is een ander verhaal. Hoe dan ook, daar was ie dan, mijn haringpakkerij! Ik vraag me wel af of de buren destijds daar erg blij mee waren. Haring en bijbehorende geur, ik moet er niet aan denken. Maar ach, het water aan voor en achterkant van de Korendijk zal ongetwijfeld ook behoorlijk gestonken hebben. Openbaar riool, nietwaar? Heel normaal in steden tot ver in de 19de eeuw.

In 1738 werd dat gat aan de Korendijk gedicht. Door de in 1720 opgerichte MCC, de Middelburgse Commercie Compagnie. 't Werd een pakhuis voor door de Compagnie vervoerde goederen. Geen slaven trouwens. Die slavenhandel van de MCC kwam pas later op gang en slaven werden door de MCC rechtstreeks van Afrika naar Midden-Amerika vervoerd. Wat er wel allemaal heeft gelegen? 't Zou mooi zijn als iemand dat ooit nog eens uitzocht in de vele strekkende meters MCC-archief in de kelders van het prachtige Zeeuws Archief.

Niet uitgezocht hoeft te worden waarom het straatje achter mijn pakhuis de naam Balkengat heeft. Onderstaande 18de eeuwse prent en de luchtfoto uit 1928 spreken boekdelen.




Dat water, waar zich nu een woonwijkje en tuinen bevinden, heeft zich uitgestrekt tot achter mijn pakhuis. De achterkant ligt dan ook een stuk lager dan de voorkant. Toen ik het kocht verliep de vloer zelf nog twintig centimeter van voor naar achter. Hoe dat is opgelost? Dat kun je op zaterdag 9 september van 10-17 uur komen bekijken als ik het hele monumentenpand openstel.  

Dan kun je ook komen gissen waar de foto hieronder is genomen.


Iedereen is welkom. Zowel boeren als burgers. En natuurlijk ook buitenlui. Vroeger de benaming voor rondtrekkende lui zonder vaste woon en verblijfplaats. Met daaronder vast de nodige vreemde vogels. Maar is die huidige bewoonster, die kunstenaar, niet ook een wat vreemde vogel? Want wie begint er in godsnaam aan om een vervallen pakhuis waar nog nooit iemand had gewoond op te knappen tot atelier en woning? Tot volgende week.

TOOS

dinsdag 22 augustus 2017

Inspiratie III

Ik heb even een pauzestop ingelast van een paar weken, waarbij internet achter de horizon is verdwenen. Maar van te voren heb ik wel een enkele korte afleveringen neergezet. Met schilderijen van mij waarvoor ik inspiratie opdeed uit de wereldliteratuur. Literatuur van en voor alle tijden.

Mag dan de klassieker 'Alice in Wonderland' van Lewis Carroll ontbreken? Nee, natuurlijk niet. Want als ik het kleine, nieuwsgierige meisje in mij niet blijf koesteren, zal dat ongetwijfeld ten koste gaan van inspiratie.

Alice, olieverf, 150 cm-120 cm 

Alice

En zo was het dus ook. Ze was nu maar vijfentwintig centimeter hoog en haar gezicht vrolijkte op bij de gedachte dat ze nu de juiste lengte had om door dat deurtje te gaan naar die prachtige tuin...

(uit Alice in Wonderland, Lewis Carroll)

Tot volgende week.

TOOS

dinsdag 15 augustus 2017

Inspiratie II

Ik heb even een pauzestop ingelast van een paar weken, waarbij internet achter de horizon is verdwenen. Maar van te voren heb ik wel een enkele korte afleveringen neergezet. Met schilderijen van mij waarvoor ik inspiratie opdeed uit de wereldliteratuur. Literatuur van en voor alle tijden.

Daarin mag dan natuurlijk de aloude Griek Homerus niet ontbreken. Ten slotte heb ik in Frankrijk met een aantal steendrukken mijn deel geleverd aan het illustreren van een nieuwe uitgave in beperkte oplage van zijn Ilias en Odyssee. Uitgegeven bij mijn galerie/uitgeverij in Nice, Galerie Quadrige/La Diane Française.

Homerus, olieverf, 180 cm-80 cm

Homerus

 Bezing, godin, de wrok van Peleus' zoon Achilles,
die verwenste, die talloze rampen de Grieken bezorgde
en veel krachtige levens voorwierp aan Hades
van helden, en henzelf tot prooi maakte voor honden
en alle vogels- zo ging Zeus' wil in vervulling-
vanaf het moment dat een ruzie uitbrak tussen
de leider der mannen Agamemnon en de stralende Achilles.

(uit de Ilias van Homerus)

Tot volgende week.

TOOS

dinsdag 8 augustus 2017

Inspiratie I

Ik heb even een pauzestop ingelast van een paar weken, waarbij internet achter de horizon is verdwenen. Maar van te voren heb ik wel een enkele korte afleveringen neergezet. Met schilderijen van mij waarvoor ik inspiratie opdeed uit de wereldliteratuur. Literatuur van en voor alle tijden.

Zoals hier bij de figuur van She, de witte koningin met het eeuwige leven. Ze hebben heel wat films opgeleverd, die oer-fantasyromans over haar van Henry Rider Haggard, geschreven rond 1900.

She, olieverf op naturel linnen, 145 cm-115 cm

She

"Je droomde dat ze je over land en zee meenam, voorbij door je geheugen bezochte plekken, over de mysterieuze bergen van het Onbekende naar een onontdekte top. Leidt ze je zo ook niet door het leven naar die top die ligt achter de Poorten des Doods? Je droomde--."

(uit 'Ayesha, de Terugkeer van She' van Henry Rider Haggard)

Tot volgende week.

TOOS

dinsdag 1 augustus 2017

Honderd miljoen dollar voor dat beeldje? Oké, pak maar in!

Giacometti in Galerie Lympia, Nice
 Ik heb in twijfel gestaan. Wel of niet voor een korte trip naar Londen. Want in kunstbladen en op kunstsites valt  't maar met moeite over het hoofd te zien, de grote overzichtstentoonstelling van Giacometti in het Tate Modern in Londen. En die heerlijk vreemde kunstvogel Alberto Giacometti  (1901-1966) is een lievelingsartiest van me. Zeker sinds ik in 1994 zijn werk voor het eerst 'live' zag bij de Fondation Maeght, een prachtig museum in Saint-Paul-de-Vence even boven Nice.  Daar staan permanent een aantal beelden van hem. Die beslissing over Londen had ik overigens toch nog maar even voor me uitgeschoven. En dat kwam plots ook heel goed uit.
 
Giacometti met zijn beelden in Fondation Maeght
Want zo lees ik tijdens mijn recente verblijf in Nice ineens dat daar bijna bij mij om de hoek, nou ja, heel veel bijna dan, ook een expositie van Giacometti is geopend. En niets daarvan dus in die kunstbladen en op die kunstsites. Een Angelsaksisch staaltje van Brexit-kunstdiscriminatie! Dan is de PZC van de Côte d'Azur, de Nice Matin, toch maar weer een nuttige informatiebron. Even terzijde voor de niet-Zeeuwen, die aloude PZC is de Provinciale Zeeuwse Courant die met een viertal verschillende edities de nog steeds heersende eilandengeest van Zeeland voortreffelijk weet te benadrukken.

Wat bleek in de Nice Matin? Er was bij de oude haven pas een nieuw museum geopend. De Galerie Lympia. Twee honderden jaren oude gebouwen die in hun bestaan al hadden gediend als pakhuis, gevangenis of badhuis waren omgetoverd tot een kunstcentrum. 
het pand met de klokkentoren en de muur eronder vormen nu galerie Lympia
de nieuwe Galerie Lympia
Jammer genoeg niet door de stad Nice zelf, maar door het Département. Waardoor ik er niet gratis naar binnen kon.  Alle Niçoise gemeentemusea zijn namelijk gratis toegankelijk voor inwoners mits in bezit van het juiste pasje. Maar het Département des Alpes-Maritimes doet daar niet aan mee. De begroting zal wel net zo krap zijn als die van de provincie Zeeland.

Maar dat betalen had ik er wel voor over. Geheel terecht, zo bleek. Het Tate Modern? Hoeft niet meer. In samenwerking met de Fondation Giacometti uit Parijs was een heel mooi overzicht gemaakt van werk uit Giacomett's laatste vijf levensjaren. Hoe groot de verzekeringssom is die ze daarvoor hebben moeten betalen? Geen idee! Maar goedkoop zal 't niet zijn geweest. Ga maar na, in de top-tien van duurste beelden ooit komt Giacometti veelvuldig voor. Met zelfs plaats 1 en 2 noteringen door rammelende geldbuideltjes gevuld met respectievelijk zo'n 140 miljoen en 100 miljoen US dollars. Volstrekte waanzin natuurlijk, zulke bedragen voor kunst. Maar ja, je hebt dan wel een beeld van Giacometti. Best interessant om aan je vriendjes te laten zien. Toch?
Giacometti in zijn atelier
schets van zijn atelier door Giacometti zelf
 Alberto zelf zal dit nooit hebben kunnen bevroeden. Hij werd tijdens zijn leven wel steeds bekender, maar zat eigenlijk 't liefst in zijn maar 25 vierkante meter grote, rommelige Parijse atelier. Tekenend, schilderend  en eindeloos werkend in gips en klei aan zijn uiterst langgerekte menselijke figuren en gezichten.  Later een inspiratiebron voor heel veel kunstenaars.

Uren moesten zijn modellen in dat vaak koude atelier poseren. Niet, naar zijn eigen zeggen, om ze te boetseren zoals je ze zag maar om weer te geven hoe ze als persoon waren. In eerste instantie gaven vooral zijn broer Diego en zijn vrouw Annette zich over aan die onvermijdelijke procedure. In zijn laatste levensjaren kwamen daar vriend Eli Lotar en een nieuwe vlam, de 20-jarige Caroline, bij. Zogezegd de oude bok en het groene blaadje. Maar zij verleidde hem er in ieder geval ook toe om veel meer uit dat donkere atelierhok te komen. Samen lekker toeren door Parijs. In die mooie sportwagen die hij voor haar had gekocht. Dat dan weer wel. Misschien zelfs nog wel een kostenpost voor de Franse belasting. Want vanuit die auto maakte hij ook nog schetsen van de stad.
 
de expositie in het museum




Wat ik altijd heel knap vind van Giacometti is dat de koppen van zijn modellen die hij al deformerend heel langgerekt zat te creëren direct herkenbaar zijn. Daarin toont zich de grote kunstenaar. Want probeer een sterk overdreven lichamelijke deformatie maar eens esthetisch aanvaardbaar en daarnaast ook nog realistisch te laten overkomen. Dat is razend moeilijk.
 
Annette,  de vrouw van Giacometti



Eli Lotar, vriend van Giacometti




Echt een museumaanwinst voor Nice, die Galerie Lympia. Sowieso vanwege de bijzondere Giacometti-expositie. Want hoe vaak zal 't voorkomen dat te gelijkertijd zijn langste beeld en zijn kleinste samen worden geëxposeerd? Dat laatste van maar een paar centimeter hoog kun je eigenlijk niet eens goed kunt bekijken, zo petieterig. En dan te bedenken dat hij er eindeloos mee bezig is geweest.
het kleinste beeldje dat Giacometti ooit maakte
zijn grootste beeld
 Maar ook gebouw en ligging zijn heel aantrekkelijk. Je loopt het museum uit en kunt gelijk neerstrijken op een van de terrasjes aan die levendige, mediterraan gekleurde haven. Met ook nog het dagelijks af en aan varen van de veerboten naar Corsica en Sardinië vlak voor je neus. Tot volgende week.

TOOS