 |
| het Teylers Museum in Haarlem aan de Spaarne |
Tegenwoordig schijn je zonder bucket list geen noemenswaardig bestaan meer te kunnen hebben. Zo
van 'wat heb jij nog op je bucket list staan?'
Een raar woord, dat bucket list.
Hoezo bucket? Dat is toch een emmer? Een emmerlijst! Nou, gooi maar in mijn
emmer!Dan blijf ik toch liever bij dat goeie Nederlandse verlanglijstje. En op mijn
lijstje staat al heel lang 'Milaan'. Toch komt 't er op de een of andere manier
maar niet van. Van een bezoek aan de wereldberoemde kathedraal daar. Of aan de
musea met kunstschatten uit de roemrijke renaissancetijd. Een tijd waarin
Milaan en Florence elkaar letterlijk en figuurlijk de tent uitvochten op kunst
en oorlogsgebied .
 |
| kaart van Milaan in de Renaissancetijd |
Óf, en dat staat echt bovenaan, Leonardo da Vinci's muurschildering
van Het Laatste Avondmaal. In het Santa Maria delle Grazie klooster. Gelijk bij
het ontstaan in de jaren 1495 tot 1498 al beschouwd als een kunstwonder van de bovenste orde. De
expressiviteit in gezichtsuitdrukkingen en lichaamshoudingen die Leonardo in
Jezus en zijn apostelen aanbracht, was volstrekt revolutionair. Toen al moest
iedereen het zien en ook nu nog is het een trekpleister van jewelste. Ondanks
de, achteraf gezien, verkeerde materialen die de experimenteel ingestelde
Leonardo gebruikte waardoor al heel snel verval optrad. En ondanks alle vele en
foute restauraties die er daarna overheen zijn gegaan.
 |
| Het Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci in het Santa Maria delle Grazie |
Gelukkig heb ik nu die Milaanschade op mijn verlanglijst ietwat
kunnen bijwerken. Nog wel heel dichtbij ook. In Haarlem namelijk. In het
Teylers Museum. Want daar hangt nu in een aparte zaal een waarheidsgetrouwe
replica van dat Laatste Avondmaal op de ware grootte van 4,40 bij 8,80 meter.
 |
| de kopie in het Teylers Museum |
 |
| detail |
Wel in combinatie met, in andere zalen, veel tekeningen
van Leonardo die soms het formaat van een beetje overmaatse postzegel
nauwelijks te boven gaan. De naam van die expositie? 'Leonardo da Vinci'. Daar is
vast heel heftig over gebreinstormd. Maar dat doet niets af aan een voor
Nederland absoluut unieke tentoonstelling. Zoveel werk van die wereldberoemde homo universalis is er volgens mij nog
nooit in ons land te zien geweest.
Leonardo da Vinci: kunstenaar, wetenschapper, ingenieur, lopende
encyclopedie en al eeuwenlang een onuitputtelijke bron voor speculatief nieuws
en mysteries. Is die 'Salvator Mundi' die vorig jaar voor $450.000.000 naar Abu
Dhabi verdween nou echt wel door hem zelf geschilderd? Eigenlijk best grappig
dat zo'n volstrekt christelijk schilderij nu goede sier moet maken in een nieuw
museum in een islamitisch land. En heeft Leonardo zelf nog meegeschilderd aan
een kopie van Het Laatste Avondmaal die na wat rondzwervingen rond 1545 terecht
kwam in de abdij van het Belgische Tongerlo? Een behoorlijk exacte kopie
waarvan nu een fotografische kopie in Haarlem hangt tegenover die kopie van het
werkelijke werk uit Milaan. Het copyright is hopelijk allemaal goed geregeld.
 |
| kopie van het schilderij in de abdij van Tongerlo |
Da Vinci hoeft in de kunstenaarshemel blijkbaar maar met
zijn ogen te knipperen of 't wordt in de aardse pers breed uitgemeten. Zijn
Mona Lisa? Er wordt nog steeds wat nieuws bij bedacht. Of zijn verloren
gewaande fresco 'De Slag van van
Anghiari'? Heeft ie dat nou echt wel gemaakt? Of zit het in het Palazzo Vecchio van Florence
verborgen achter een muur met daarop een fresco van Giorgio Vasari (1511-1574)?Allemaal
prachtige, andere verhalen.
 |
| zaaloverzicht met de tekeningen van Leonardo |
Ik zou maar gewoon naar het Teylers Museum gaan. Voor reële
'da Vinci's'. Met als kern de vele tekeningen die hij maakte van krijgerskoppen,
volkse types, misvormde tronies en mooie vrouwen. Levensechte gezichten naast
karikaturen die in de Muppetshow niet zouden hebben misstaan.
Koppen die, zo blijkt in Haarlem, ook inspiratie
opleverden voor talloze andere kunstenaars. Zowel nog tijdens als na da Vinci's
leven. En terecht. Want zoals hij kon tekenen? Hoe hij met maar een paar harde
of zachte pen en krijtlijntjes ogenschijnlijk achteloos geweldige accenten kon
creëren? Een heel groot kunstenaar die niet voor niets nog steeds fascineert.
Tot volgende week.
 |
| de grote wetenschapszaal in het Teylers vroeger en nu |
TOOS
Geen opmerkingen:
Een reactie posten