Kijk, Friesland heeft zijn eigen schoonheidsgodin in de
vorm van Doutzen Kroes. Maar die schoonheid gaat zeker en vast vergankelijk
blijken. De Haagse Anouk wordt ook behoorlijk aanbeden om vooral haar muzikale
kwaliteiten. Waarbij 't dan maar de vraag is of dat nog eeuwen gaat duren. In
Zeeland ligt dat heel anders. Daar hebben we Nehalennia. Al een paar duizend
jaar lang. Een Zeeuwse godin die gewoon voort blijft leven. Zoals in de naam
van de Middelburgse Nehalennia Scholengemeenschap en het Nehalennia Hotel in
Domburg. En, eigenlijk veel belangrijker, ook in het Rijksmuseum van Oudheden
in Leiden.
 |
| ontvangsthal van Rijksmuseum van Oudheden |
Ik was daar laatst voor de nu afgelopen tentoonstelling 'Goden
van Egypte', maar toch ook voor Nehalennia. Als lokale godin aanbeden in
Zeeland gedurende de Romeinse tijd. Daarna letterlijk in zee verdronken en eeuwen
lang uit het oog verdwenen om uiteindelijk haar kop weer boven water uit te steken
en erop te wijzen dat ze nog wel degelijk bestond. Waardoor ze een prachtige
rol ging spelen in de roman 'Waterproef' van de Vlaamse schrijver Paul Koeck met
als gevolg weer inspiratie voor mij om haar te vereeuwigen op het schilderij 'Nehalennia'.
Godinnen kunnen rare sprongen maken om weer in beeld te komen.
 |
| Toos van Holstein, Nehalennia, drieluik olieverf |
In dat Rijksmuseum van Oudheden kan ze nu opnieuw
aanbeden worden. Gewoon zoals dat in de 2e en 3e eeuw rond de monding van de
Westerschelde werd gedaan door reizigers en handelaren in het Noordzeegebied.
Die lieten graag stenen altaartjes en platte votiefstenen met inscriptie maken
om Nehalennia gunstig te stemmen of te danken voor bewezen diensten bij een
goed verlopen handelsreis naar Brittannië. Brexit? Hoezo?.
 |
| beeld van Nehalennia |
 |
| 3 etages oudheden van Egypte naar de Romeinen naar Nehalennia |
Die altaren kwamen terecht in tempels bij Colijnsplaat en
Domburg. De eerste verdween door heftige stormen onder het Oosterschelde-water.
De tweede raakte eerst bedolven onder het stuifzand van nieuwe duinen tot ook
daar stormen de kustlijn landinwaarts sloegen. Waardoor de locatie zich nu
ergens in zee bevindt bij Domburg. Eeuwen later zorgden weer andere stormen ervoor dat
brokstukken aanspoelden op de kust, terwijl in 1970 een visser een stukje
Nehalennia opviste bij Colijnsplaat. Met als gevolg uitgebreide zoektochten op
de bodem van de Oosterschelde en een geweldige verzameling Nehalennia-altaren
in Leiden.
Die wilde ik al heel lang eens zien. Maar ja, zoals dat
dan gaat, 't kwam er maar niet van. Tot nu dus. Prachtig om daar in Leiden vanuit
de oude Egyptische cultuur met een paar stappen terecht te komen in de Zeeuwse
historie van bijna tweeduizend jaar geleden.
In het Zeeuws Museum in Middelburg bevinden zich ook nog wel
een paar Nehalennia overblijfselen maar Leiden spant toch echt de kroon. Net
zoals dat boek van Paul Koeck van mij ook een kroontje mag krijgen. Ik heb 't
een aantal jaren geleden met grote gretigheid gelezen. Magisch realistisch. Een
tijd van eeuwen bestrijkend. Een stenen Nehalennia die er in rondloopt en diepe
voetstappen in de zompige Zeeuwse klei achterlaat. In een Zeeuws decor dat door
stormen, dijkdoorbraken en
overstromingen in de loop van die eeuwen voortdurend veranderd. Een absolute
aanrader. En dat Nehalennia-schilderij van me? Daarvan heb ik nog geen afscheid
kunnen nemen, dat heb ik nog steeds in mijn atelier. Tot volgende week.
TOOS
Geen opmerkingen:
Een reactie posten